Jod (I) powinien być uważany za składnik odżywczy roślin. Taki jest główny wniosek z publikacji Kiferle et al., 2021. W opracowaniu tym omówiono dotychczas nieopisywaną obecność i tożsamość naturalnie występujących białek jodowanych w wyższych roślinach. Zidentyfikowano 82 białka jodowane, uczestniczące w ważnych procesach biologicznych w wyższych roślinach. Podobnie jak w przypadku niedoboru innych składników odżywczych roślin, niedobór jodu może powodować straty plonu.
W uprawach poddawanych fertygacji, prowadzonych w systemie produkcji handlowej, może wystąpić niedobór jodu, gdy obecność jodu w nawozie rozpuszczalnym spada poniżej wartości określającej ilość wystarczającą. Niedobór będzie objawiał się nieoptymalnym rozwojem korzeni lub liści, późniejszym kwitnieniem, mniejszym wzrostem owoców i mniejszą odpornością na stres, co przekłada się na niższe plony w porównaniu z uprawami, które zaopatrzono w odpowiednią ilość jodu w nawozie rozpuszczalnym.
Produkcja i wzrost wegetatywny kawy typu Conilon - Coffea canephora, podobnej do Robusty - mogą być poważnie ograniczone w przypadku skrajnie wysokich temperatur i braku wody. Wysoka temperatura powietrza może powodować denaturację i agregację białek, a także wzrost produkcji reaktywnych form tlenu (ROS), co może skutkować zamknięciem aparatów szparkowych i zmniejszeniem dopływu CO2, co w konsekwencji osłabia fotosyntezę netto i produkcję ziaren kawy.
Niedobór jodu w uprawie może skutkować obniżeniem tolerancji na wysokie temperatury i wysokim tempem transpiracji. Na plantacjach kawy w stanie Bahia w Brazylii nawadnianie gwarantuje wysoką wydajność i dobrą jakość produktu końcowego. W tym regionie kraju nawozy rozpuszczalne w wodzie, w tym azotan potasu, są rutynowo stosowane w formie fertygacji w celu zwiększenia plonów kawy w warunkach przeważnie wysokiej temperatury. Na podstawie sposobu działania jodu przewiduje się, że dodanie go jako mikroskładnika odżywczego w fertygacji może pomóc w uzyskaniu wysokich plonów w regionach, w których uprawy są narażone na stres wynikający z wysokiej temperatury.
Aby wykazać korzyści stosowania jodu w warunkach stresu cieplnego, zastosowano Ultrasol®ine K Plus - azotan potasu z jodem - w mieszance jako NPK „Dripsol®ine Café” na siedmioletniej plantacji kawy Conilon, uprawianej na piaszczystej glebie o gęstości 2880 roślin/ha. Potas, azot azotowy i jod dostarczono w formie Dripsol®ine Café, co odpowiada 540 kg Ultrasol®ine K Plus /ha/sezon. W Tabeli 1 przedstawiono program oparty na indywidualnie dopasowanych mieszankach nawozowych opracowanych przez zespół agronomów SQM-Vitas Brazil. Na jednym poletku o powierzchni 5 ha zastosowano Ultrasol®ine K Plus, a wzrost roślin i plon na tym poletku porównano z resztą plantacji, gdzie ten sam program odżywczy zawierał Ultrasol® K Plus (bez jodu).
Korzyści z zastosowania jodu były dla plantatora przekonujące już w pierwszym sezonie, gdy na krzewach kawy rozwijały się jagody (Rys. 1). Gałązki owocujące wykazywały lepszy rozwój przyszłorocznej gałązki kwitnącej, z wyższymi liśćmi o jednolitej wielkości, z jednocześnie większą obietnicą plonu. Wskazuje to, że rośliny zaopatrzone w odpowiednią ilość jodu miały wystarczający potencjał, aby zasilić zarówno wypełniające się jagody, jak i pozwolić roślinie na przygotowanie dobrych gałęzi kwiatowych na następny rok (Tabela 2). Zbiory (zielone ziarna) przeprowadzone w maju i czerwcu były o 18% wyższe w sektorze, w którym dostarczano jod z azotanem potasu.
Tabela 1. Rekomendowany program dla kawy Conilon w oparciu o cztery formuły WS NPK dostępne w Brazylii
Rys. 1. Dobry rozwój wegetatywny na gałęziach z dużą ilością jagód na roślinach fertygowanych z zastosowaniem Ultrasol®ine K Plus, co przełożyło się na wyższy plon zielonych ziaren z tych roślin.
Tabela 2. Kwantyfikacja liczby rozet i liczby liści na gałęzi, przygotowująca do przyszłorocznych plonów.
Kiferle et al., 2021, https://doi.org/10.3389/fpls.2021.616868
