Bez chelatów żelaza uprawy hydroponiczne charakteryzujące się wysokim plonem lub inne systemy upraw wodnych byłyby dość trudne. W nowoczesnych systemach hydroponicznych molekuła DTPA jest standardowym chelatem w nawozach na bazie żelaza. Jednak niechelatowane kationy innych metali – rozpuszczone w nawozie rozpuszczalnym – mogą konkurować z żelazem w przypadku molekuły DTPA.
Może to prowadzić do spadku poziomu żelaza dostępnego dla rośliny. W naukowo przeprowadzonej próbie szklarniowej z pomidorami na płatach wełny mineralnej zastosowanie Fe- DTPA (Ultrasol® micro Rexene® FeD12) w dawce 7 lub 10 umol żelaza na litr w połączeniu z cynkiem, miedzią i manganem chelatowanymi z EDTA pozwoliło uzyskać większe stężenie żelaza w bryle korzeniowej w porównaniu z równoczesnym stosowaniem ich siarczanów z Ultrasol® micro Rexene® FeD12.
Utrata chelatowanego żelaza w wyniku równoczesnego stosowania z siarczanami cynku, miedzi lub manganu została potwierdzona w publikacjach naukowych dotyczących upraw prowadzonych na podłożu obojętnym takim jak wełna mineralna.
Publikacja referencyjna: Bin, L.M., Moerkens, R., Noordam, A., van Aert, R. and Bugter, M.H.J. (2020). The effect of chelating Zn, Cu and Mn on plant Fe nutritional status of hydroponically grown tomato plants. Acta Hortic. 1273, 199-206. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2020.1273.27
Rośliny potrzebują żelaza (Fe) do wytwarzania chlorofilu, zielonego pigmentu, który odgrywa kluczową rolę w fotosyntezie.
Z tego powodu niedobór żelaza w uprawach może objawić się w postaci chlorozy – zażółcenia liści. Nawet mniej widoczne niedobory chlorofilu w liściach prowadzą do mniejszego poziomu wiązania dwutlenku węgla, co ostatecznie objawia się mniejszym plonem nadającym się do sprzedaży.
W uprawach prowadzonych na substracie zapewnienie odpowiedniego poziomu żelaza w postaci dostępnej do pobrania przez rośliny stanowi prawdziwe wyzwanie. Przy praktycznych poziomach pH żelazo dodane do nawozu rozpuszczalnego utworzy osad. Zjawisko to występuje wtedy, gdy pH osiągnie poziom powyżej pH > 7 w glebie, lecz może pojawić się nawet, gdy poziom pH wynosi > 4 w nawozach rozpuszczalnych lub uprawach hydroponicznych.
Wynika to z faktu, że w warunkach neutralnego pH żelazo występuje w wodzie w powszechnie nierozpuszczalnych postaciach wodorotlenku. W kompletnych nawozach rozpuszczalnych rozpuszczalność żelaza jest jeszcze bardziej utrudniona ze względu na wytrącanie się osadu z fosforanami lub węglanami. Dlatego też stosowanie żelaza jako zwykłej soli (na przykład siarczanu żelaza) w tych systemach szybko prowadzi do wytrącania osadu, co sprawia, że żelazo nie może zostać pobrane przez roślinę.
Od momentu wprowadzenia chelatu EDTA jako stabilnej i skutecznej metody zapewniania żelaza roślinom w uprawach wodnych praktyka ta bardzo szybko rozpowszechniła się wśród hodowców, a następnie została zastąpiona udoskonaloną molekułą DTPA z chelatem żelaza. Sukces Fe-DTPA polega na stabilności molekuły w szerszym zakresie pH w porównaniu z Fe-EDTA (w przybliżeniu pH 1,5–6,5 w przypadku Fe-EDTA w porównaniu z pH 1,5–7,5 w przypadku Fe-DTPA), zapewniając bezpieczniejszą i stabilniejszą dawkę żelaza roślinom z upraw hydroponicznych.
Doświadczenie pokazuje, że zastosowanie niechelatowanych manganu, cynku i miedzi z Fe-DTPA skutkuje niższą wydajnością upraw i niższym plonem. Ponownie świadczy to oznaczeniu dostarczenia prawidłowej dawki mikroelementów roślinom uprawianym na podłożu obojętnym (wełna mineralna) lub na glebach piaszczystych z niskim wskaźnikiem PWK (pojemność wymiany kationów). Brak dostatecznego poziomu mikroelementów lub brak dostarczenia odpowiednich mikroelementów w odpowiedniej chelatowanej postaci może być przyczyną niedostatecznych plonów.
SHAPE * MERGEFORMAT <v:rect id="Rectangle_x0020_28" o:spid="_x0000_s1030" style='width:14.55pt;height:14.55pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square; mso-left-percent:-10001;mso-top-percent:-10001;mso-position-horizontal:absolute; mso-position-horizontal-relative:char;mso-position-vertical:absolute; mso-position-vertical-relative:line;mso-left-percent:-10001;mso-top-percent:-10001; v-text-anchor:top' o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbKSRvU7DMBSF dyTewfKKEqcMCKEmHfgZgaE8wMW+SSwc27JvS/v23KTJgkoXFsu+P+c7Ol5vDoMTe0zZBl/LVVlJ gV4HY31Xy4/tS3EvRSbwBlzwWMsjZrlprq/W22PELHjb51r2RPFBqax7HCCXIaLnThvSAMTP1KkI +gs6VLdVdad08ISeCho1ZLN+whZ2jsTzgcsnJwldluLxNDiyagkxOquB2Knae/OLUsyEkjenmdzb mG/YhlRnCWPnb8C898bRJGtQvEOiVxjYhtLOxs8AySiT4JuDystlVV4WPeM6tK3VaILeDZxIOSsu ti/jidNGNZ3/J08yC1dNv9v8AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9y ZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCRpr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYx jeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm5 8IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yxNwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwj MfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAzDSpOvECAACiBgAA HwAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWykVW1v2jAQ/j5p/8Hy9zQJC5BETasW SDWpW6uy/gDjGGLNsTPbvG3af9/ZCYXSaR9WPoB9vnt8z3N35vJ61wi0YdpwJQscX0QYMUlVxeWq wM/fyiDFyFgiKyKUZAXeM4Ovrz5+uCT5SpO25hQBgjQ5KXBtbZuHoaE1a4i5UC2TcLZUuiEWtnoV VppsAbkR4SCKRmFDuMRXR6gpsQStNf8PKKHod1ZNiNwQA5CC5qeWPkdB349Mcrm50+28fdQuc/p1 86gRrwoMyknSgEQ47A96N9iGZ1GrI8BuqRvnr5ZLtPMoe/ftMdjOIgrGOE3G6RAjCkf9urujfvhL FK1n/4yDZLpLYXGSiGldGnLzltkAeqCj9sQo9MJKMAS2A81DgGnvoQgGSTWpwYndmBbcIWOIPpi0 Vtuakco4cycMKNgheJGOYCDrYvtFVaAoWVvl++T/xXohTfJWG3vHVIPcosAakvTgZHNvbJfTwcUr okouhCcr5CsDYHYWqBOEujNXMd/Av7Iom6WzNAmSwWgWJNF0GtyUkyQYlfF4OP00nUym8W93b5zk Na8qJt01h2GKkzed2nCqlVFLe0FVE0K7cMoOAwXjFEfHcTJK8MrBuZSMXi0mQqMNEQUu/adX/sQt fJ2G71jgckYpHiTR7SALylE6DpIyGQbZOEqDKM5us1GUZMm0fE3pnkv2fkpoW+BsOBj6Kp0kfcYt 8p+33EjecMs0ErwpcPriRHLXiDNZ+dJawkW3PpHCpX+UAsp9KDQsTf8A2N3cD47d3apq7wRbwC80 r1bQXPAowONqH+BrKRTwoIK3GNVK/zy3OT8oOpxgtIWntcDmx5pohpH4LGFesjhJAM76TTIcD2Cj T08WpydEUoAqsMWoW04s7CBk3Wq+quGm2Msp1Q0M15L3jd/l7lgIY+d2L5hXxzNksnokmjwBNwHz XWAmg+d5rzd4gChHEdaGzVv3XHQD1ankZQPHs9fZh/b/Ju4v4HR/9QcAAP//AwBQSwMEFAAGAAgA AAAhAJJ9h+AdBwAASSAAABoAAABjbGlwYm9hcmQvdGhlbWUvdGhlbWUxLnhtbOxZS28bNxC+F+h/ WOy9sWS9YiNyYMly3MQvREqKHCmJ2mXMXS5Iyo5uRXLqpUCBtOihAXrroSgaoAEa9NIfY8BBm/6I DrkvUqLiB1wgKGwBxu7sN8PhzOzM7PDO3WcR9Y4xF4TFbb96q+J7OB6xMYmDtv9osP3Zbd8TEsVj RFmM2/4MC//uxqef3EHrI0qSIUN8PAhxhD0QFIt11PZDKZP1lRUxAjISt1iCY3g2YTxCEm55sDLm 6AQWiOjKaqXSXIkQif0NkCiVoB6Ff7EUijCivK/EYC9GEax+MJmQEdbY8VFVIcRMdCn3jhFt+yBz zE4G+Jn0PYqEhAdtv6L//JWNOytoPWOicgmvwbet/zK+jGF8tKrX5MGwWLReb9Sbm4V8DaByEddr 9Zq9ZiFPA9BoBDtNdbFltla79QxrgNJLh+yt1latauEN+bUFnTcb6mfhNSiVX1/Ab293wYoWXoNS fGMB3+isdbZs+RqU4psL+FZlc6vesuRrUEhJfLSArjSatW6+2wIyYXTHCV9r1Ldbq5nwEgXRUESX WmLCYrks1iL0lPFtACggRZLEnpwleIJGEJNdRMmQE2+XBCEEXoJiJoBcWa1sV2rwX/3q+kp7FK1j ZHArvUATsUBS+nhixEki2/59kOobkLO3b0+fvzl9/vvpixenz3/N1taiLL4dFAcm3/ufvvnn1Zfe 37/9+P7lt+nS83hh4t/98tW7P/78kHjYcWmKs+9ev3vz+uz7r//6+aVD+iZHQxM+IBEW3j4+8R6y CDbo0B8P+eU4BiEiJsdmHAgUI7WKQ35PhhZ6f4YocuA62LbjYw6pxgW8N31qKdwP+VQSh8QHYWQB 9xijHcadVnig1jLMPJjGgXtxPjVxDxE6dq3dRbHl5d40gRxLXCK7IbbUPKQolijAMZaeesaOMHbs 7gkhll33yIgzwSbSe0K8DiJOkwzI0IqmkmmHROCXmUtB8Ldlm73HXodR16638LGNhHcDUYfyA0wt M95DU4kil8gBiqhp8F0kQ5eS/RkfmbiekODpAFPm9cZYCBfPAYf9Gk5/AGnG7fY9OotsJJfkyCVz FzFmIrfYUTdEUeLC9kkcmtjPxRGEKPIOmXTB95j9hqh78AOKl7r7McGWu8/PBo8gw5oqlQGinky5 w5f3MLPitz+jE4RdqWaTR1aK3eTEGR2daWCF9i7GFJ2gMcbeo88dGnRYYtm8VPp+CFllB7sC6z6y Y1Xdx1hgTzc3i3lylwgrZPs4YEv02ZvNJZ4ZiiPEl0neB6+bNu9BqYtcAXBAR0cmcJ9Avwfx4jTK gQAZRnAvlXoYIquAqXvhjtcZt/x3kXcM3sunlhoXeC+BB1+aBxK7yfNB2wwQtRYoA2aAoMtwpVtg sdxfsqjiqtmmTr6J/dKWboDuyGp6IhKf2wHN9T6N/673gQ7j7IdXjpftevodt2ArWV2y01mWTHbm +ptluPmupsv4mHz8Tc0WmsaHGOrIYsa66Wluehr/f9/TLHufbzqZZf3GTSfjQ4dx08lkw5Xr6WTK 5gX6GjXwSAc9euwTLZ36TAilfTmjeFfowY+A75nxNhAVn55u4mIKmIRwqcocLGDhAo40j8eZ/ILI sB+iBKZDVV8JCUQmOhBewgQMjTTZKVvh6TTaY+N02FmtqsFmWlkFkiW90ijoMKiSKbrZKgd4hXit baAHrbkCivcyShiL2UrUHEq0cqIykh7rgtEcSuidXYsWaw4tbivxuasWtADVCq/AB7cHn+ltv1EH FmCCeRw052Plp9TVuXe1M6/T08uMaUUANNh5BJSeXlO6Lt2e2l0aahfwtKWEEW62EtoyusETIXwG Z9GpqBdR47K+XitdaqmnTKHXg9Aq1Wjd/pAWV/U18M3nBhqbmYLG3knbb9YaEDIjlLT9CQyN4TJK IHaE+uZCNIDjlpHk6Qt/lcyScCG3kAhTg+ukk2aDiEjMPUqitq+2X7iBxjqHaN2qq5AQPlrl1iCt fGzKgdNtJ+PJBI+k6XaDoiyd3kKGT3OF86lmvzpYcbIpuLsfjk+8IZ3yhwhCrNGqKgOOiYCzg2pq zTGBw7AikZXxN1eYsrRrnkbpGErpiCYhyiqKmcxTuE7lhTr6rrCBcZftGQxqmCQrhMNAFVjTqFY1 LapGqsPSqns+k7KckTTLmmllFVU13VnMWiEvA3O2vFqRN7TKTQw5zazwaeqeT7lrea6b6xOKKgEG L+znqLoXKAiGauVilmpK48U0rHJ2RrVrR77Bc1S7SJEwsn4zFztnt6JGOJcD4pUqP/DNRy2QJnlf qS3tOtjeQ4k3DKptHw6XYTj4DK7geNoH2qqirSoaXMGZM5SL9KC47WcXOQWep5QCU8sptRxTzyn1 nNLIKY2c0swpTd/TJ6pwiq8OU30vPzCFGpYdsGa9hX36v/EvAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEA nGZGQbsAAAAkAQAAKgAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3aW5nMS54bWwucmVs c4SPzQrCMBCE74LvEPZu0noQkSa9iNCr1AcIyTYtNj8kUezbG+hFQfCyMLPsN7NN+7IzeWJMk3cc aloBQae8npzhcOsvuyOQlKXTcvYOOSyYoBXbTXPFWeZylMYpJFIoLnEYcw4nxpIa0cpEfUBXNoOP VuYio2FBqrs0yPZVdWDxkwHii0k6zSF2ugbSL6Ek/2f7YZgUnr16WHT5RwTLpRcWoIwGMwdKV2ed NS1dgYmGff0m3gAAAP//AwBQSwECLQAUAAYACAAAACEAu+VIlAUBAAAeAgAAEwAAAAAAAAAAAAAA AAAAAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQCtMD/xwQAAADIBAAALAAAA AAAAAAAAAAAAADYBAABfcmVscy8ucmVsc1BLAQItABQABgAIAAAAIQDMNKk68QIAAKIGAAAfAAAA AAAAAAAAAAAAACACAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3MvZHJhd2luZzEueG1sUEsBAi0AFAAGAAgA AAAhAJJ9h+AdBwAASSAAABoAAAAAAAAAAAAAAAAATgUAAGNsaXBib2FyZC90aGVtZS90aGVtZTEu eG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAJxmRkG7AAAAJAEAACoAAAAAAAAAAAAAAAAAowwAAGNsaXBib2Fy ZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3aW5nMS54bWwucmVsc1BLBQYAAAAABQAFAGcBAACmDQAAAAA= " filled="f" stroked="f">
Rysunek 1. Rozwój wskaźnika SPAD w czasie. Litery oznaczają różnice mające znaczenie statystyczne (test Tukey α≤0,05). a. 7 μmol Fe-DTPA/l nawozu rozpuszczalnego, b. 10 μmol Fe-DTPA/l nawozu rozpuszczalnego. Siarczan: miedź, mangan i cynk dodane jako siarczany, Chelat: miedź, mangan i cynk dodane w postaci chelatowanej EDTA.
Żelazo w postaci chelatu DTPA można jednak zastąpić kationami innych metali, które mają kluczowy wpływ na wzrost roślin, takimi jak miedź (Cu), mangan (Mn) lub cynk (Zn), jeżeli zostaną dodane do tego samego nawozu rozpuszczalnego w postaci siarczanów (CuSO4, MnSO4, ZnSO4). Jeżeli kationy zastąpią Fe, żelazo tworzy osad i staje się niedostępne dla rośliny. Zaleca się, aby stosować te kationy w całkowicie chelatowanej postaci z EDTA, aby zapobiegać utracie produkcji powiązanej z niższą dostępnością mikroelementów.
W opisywanej próbie utratę Fe i powiązaną utratę produkcji porównano poprzez zestawienie nawozu rozpuszczalnego zawierającego wszystkie mikroelementy w postaci chelatowanej i nawozu rozpuszczalnego, w którym tylko Fe zostało użyte jako chelat DTPA. Dodatkowo w nawozie rozpuszczalnym zastosowano dwa poziomy żelaza.
Próba została przeprowadzona w nowoczesnej szklarni w ośrodku badawczym Hoogstraten (Belgia) na istotnej z komercyjnego punktu widzenia odmianie pomidorów podwiązywanych – Merlice – w czasie całego cyklu produkcji (od stycznia do listopada).
Rośliny zostały zaszczepione na płatach podłoża z wełny mineralnej Maxifort w zagęszczeniu odpowiadającym 3,3 pędu na m2.
SHAPE * MERGEFORMAT <v:rect id="Rectangle_x0020_26" o:spid="_x0000_s1029" style='width:14.55pt;height:14.55pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square; mso-left-percent:-10001;mso-top-percent:-10001;mso-position-horizontal:absolute; mso-position-horizontal-relative:char;mso-position-vertical:absolute; mso-position-vertical-relative:line;mso-left-percent:-10001;mso-top-percent:-10001; v-text-anchor:top' o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbKSRvU7DMBSF dyTewfKKEqcMCKEmHfgZgaE8wMW+SSwc27JvS/v23KTJgkoXFsu+P+c7Ol5vDoMTe0zZBl/LVVlJ gV4HY31Xy4/tS3EvRSbwBlzwWMsjZrlprq/W22PELHjb51r2RPFBqax7HCCXIaLnThvSAMTP1KkI +gs6VLdVdad08ISeCho1ZLN+whZ2jsTzgcsnJwldluLxNDiyagkxOquB2Knae/OLUsyEkjenmdzb mG/YhlRnCWPnb8C898bRJGtQvEOiVxjYhtLOxs8AySiT4JuDystlVV4WPeM6tK3VaILeDZxIOSsu ti/jidNGNZ3/J08yC1dNv9v8AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9y ZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCRpr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYx jeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm5 8IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yxNwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwj MfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAo6xGPPECAACiBgAA HwAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWykVdtu2zAMfR+wfxD07trOnMQ26hZt EhcDurVo1g9QbCUWJkuepNw27N9HyXbjpsMe1jwkEkUe8RySyuX1oeZoR5VmUmQ4vAgwoqKQJROb DD9/y70YI22IKAmXgmb4SDW+vvr44ZKkG0WaihUIEIROSYYrY5rU93VR0ZroC9lQAWdrqWpiYKs2 fqnIHpBr7o+CYOLXhAl8dYKaE0PQVrH/gOKy+E7LGRE7ogGSF+nQ0uXIi/cjk1Ts7lSzbB6Vzbz4 untUiJUZBuUEqUEi7HcHnRts/bOozQngsFa19ZfrNTo4lKP9dhj0YFABxjCOpvEYowKOunV7R/Xw l6iiWvwzDpJpL4XFIBHd2DTE7i2z0aSn9kQL6IUNpwhsPc0+QDf3UASNhJxV4ERvdAPukDFE9yal 5L6ipNTW3AoDCrYITqQTGMi62n+RJShKtka6Pvl/sV5Ik7RR2txRWSO7yLCCJB042d1r0+bUuzhF ZM44d2S5eGUAzNYCdYJQe2Yr5hr4VxIki3gRR140miy8KJjPvZt8FnmTPJyO55/ms9k8/G3vDaO0 YmVJhb2mH6YwetOpNSuU1HJtLgpZ+9AurKD9QME4hcFpnLTkrLRwNiWtNqsZV2hHeIZz9+mUH7j5 r9NwHQtcziiFoyi4HSVePomnXpRHYy+ZBrEXhMltMgmiJJrnryndM0HfTwntM5yMR2NXpUHSZ9wC 93nLjaQ1M1QhzuoMxy9OJLWNuBClK60hjLfrgRQ2/ZMUUO6+0LDU3QNgDks3OOZwK8ujFWwFv9C8 SkJzwaMAj6t5gK81l8Cj4KzBqJLq57nN+kHR4QSjPTytGdY/tkRRjPhnAfOShFEEcMZtovF0BBs1 PFkNT4goACrDBqN2OTOwg5Bto9imgptCJ6eQNzBca9Y1fpu7ZcG1WZojp04dx5CK8pEo8gTcOMx3 hqnwnped3uABopxE2Gq6bOxz0Q5Uq5KTDRzPXmcX2v2b2L+A4f7qDwAAAP//AwBQSwMEFAAGAAgA AAAhAJJ9h+AdBwAASSAAABoAAABjbGlwYm9hcmQvdGhlbWUvdGhlbWUxLnhtbOxZS28bNxC+F+h/ WOy9sWS9YiNyYMly3MQvREqKHCmJ2mXMXS5Iyo5uRXLqpUCBtOihAXrroSgaoAEa9NIfY8BBm/6I DrkvUqLiB1wgKGwBxu7sN8PhzOzM7PDO3WcR9Y4xF4TFbb96q+J7OB6xMYmDtv9osP3Zbd8TEsVj RFmM2/4MC//uxqef3EHrI0qSIUN8PAhxhD0QFIt11PZDKZP1lRUxAjISt1iCY3g2YTxCEm55sDLm 6AQWiOjKaqXSXIkQif0NkCiVoB6Ff7EUijCivK/EYC9GEax+MJmQEdbY8VFVIcRMdCn3jhFt+yBz zE4G+Jn0PYqEhAdtv6L//JWNOytoPWOicgmvwbet/zK+jGF8tKrX5MGwWLReb9Sbm4V8DaByEddr 9Zq9ZiFPA9BoBDtNdbFltla79QxrgNJLh+yt1latauEN+bUFnTcb6mfhNSiVX1/Ab293wYoWXoNS fGMB3+isdbZs+RqU4psL+FZlc6vesuRrUEhJfLSArjSatW6+2wIyYXTHCV9r1Ldbq5nwEgXRUESX WmLCYrks1iL0lPFtACggRZLEnpwleIJGEJNdRMmQE2+XBCEEXoJiJoBcWa1sV2rwX/3q+kp7FK1j ZHArvUATsUBS+nhixEki2/59kOobkLO3b0+fvzl9/vvpixenz3/N1taiLL4dFAcm3/ufvvnn1Zfe 37/9+P7lt+nS83hh4t/98tW7P/78kHjYcWmKs+9ev3vz+uz7r//6+aVD+iZHQxM+IBEW3j4+8R6y CDbo0B8P+eU4BiEiJsdmHAgUI7WKQ35PhhZ6f4YocuA62LbjYw6pxgW8N31qKdwP+VQSh8QHYWQB 9xijHcadVnig1jLMPJjGgXtxPjVxDxE6dq3dRbHl5d40gRxLXCK7IbbUPKQolijAMZaeesaOMHbs 7gkhll33yIgzwSbSe0K8DiJOkwzI0IqmkmmHROCXmUtB8Ldlm73HXodR16638LGNhHcDUYfyA0wt M95DU4kil8gBiqhp8F0kQ5eS/RkfmbiekODpAFPm9cZYCBfPAYf9Gk5/AGnG7fY9OotsJJfkyCVz FzFmIrfYUTdEUeLC9kkcmtjPxRGEKPIOmXTB95j9hqh78AOKl7r7McGWu8/PBo8gw5oqlQGinky5 w5f3MLPitz+jE4RdqWaTR1aK3eTEGR2daWCF9i7GFJ2gMcbeo88dGnRYYtm8VPp+CFllB7sC6z6y Y1Xdx1hgTzc3i3lylwgrZPs4YEv02ZvNJZ4ZiiPEl0neB6+bNu9BqYtcAXBAR0cmcJ9Avwfx4jTK gQAZRnAvlXoYIquAqXvhjtcZt/x3kXcM3sunlhoXeC+BB1+aBxK7yfNB2wwQtRYoA2aAoMtwpVtg sdxfsqjiqtmmTr6J/dKWboDuyGp6IhKf2wHN9T6N/673gQ7j7IdXjpftevodt2ArWV2y01mWTHbm +ptluPmupsv4mHz8Tc0WmsaHGOrIYsa66Wluehr/f9/TLHufbzqZZf3GTSfjQ4dx08lkw5Xr6WTK 5gX6GjXwSAc9euwTLZ36TAilfTmjeFfowY+A75nxNhAVn55u4mIKmIRwqcocLGDhAo40j8eZ/ILI sB+iBKZDVV8JCUQmOhBewgQMjTTZKVvh6TTaY+N02FmtqsFmWlkFkiW90ijoMKiSKbrZKgd4hXit baAHrbkCivcyShiL2UrUHEq0cqIykh7rgtEcSuidXYsWaw4tbivxuasWtADVCq/AB7cHn+ltv1EH FmCCeRw052Plp9TVuXe1M6/T08uMaUUANNh5BJSeXlO6Lt2e2l0aahfwtKWEEW62EtoyusETIXwG Z9GpqBdR47K+XitdaqmnTKHXg9Aq1Wjd/pAWV/U18M3nBhqbmYLG3knbb9YaEDIjlLT9CQyN4TJK IHaE+uZCNIDjlpHk6Qt/lcyScCG3kAhTg+ukk2aDiEjMPUqitq+2X7iBxjqHaN2qq5AQPlrl1iCt fGzKgdNtJ+PJBI+k6XaDoiyd3kKGT3OF86lmvzpYcbIpuLsfjk+8IZ3yhwhCrNGqKgOOiYCzg2pq zTGBw7AikZXxN1eYsrRrnkbpGErpiCYhyiqKmcxTuE7lhTr6rrCBcZftGQxqmCQrhMNAFVjTqFY1 LapGqsPSqns+k7KckTTLmmllFVU13VnMWiEvA3O2vFqRN7TKTQw5zazwaeqeT7lrea6b6xOKKgEG L+znqLoXKAiGauVilmpK48U0rHJ2RrVrR77Bc1S7SJEwsn4zFztnt6JGOJcD4pUqP/DNRy2QJnlf qS3tOtjeQ4k3DKptHw6XYTj4DK7geNoH2qqirSoaXMGZM5SL9KC47WcXOQWep5QCU8sptRxTzyn1 nNLIKY2c0swpTd/TJ6pwiq8OU30vPzCFGpYdsGa9hX36v/EvAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEA nGZGQbsAAAAkAQAAKgAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3aW5nMS54bWwucmVs c4SPzQrCMBCE74LvEPZu0noQkSa9iNCr1AcIyTYtNj8kUezbG+hFQfCyMLPsN7NN+7IzeWJMk3cc aloBQae8npzhcOsvuyOQlKXTcvYOOSyYoBXbTXPFWeZylMYpJFIoLnEYcw4nxpIa0cpEfUBXNoOP VuYio2FBqrs0yPZVdWDxkwHii0k6zSF2ugbSL6Ek/2f7YZgUnr16WHT5RwTLpRcWoIwGMwdKV2ed NS1dgYmGff0m3gAAAP//AwBQSwECLQAUAAYACAAAACEAu+VIlAUBAAAeAgAAEwAAAAAAAAAAAAAA AAAAAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQCtMD/xwQAAADIBAAALAAAA AAAAAAAAAAAAADYBAABfcmVscy8ucmVsc1BLAQItABQABgAIAAAAIQCjrEY88QIAAKIGAAAfAAAA AAAAAAAAAAAAACACAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3MvZHJhd2luZzEueG1sUEsBAi0AFAAGAAgA AAAhAJJ9h+AdBwAASSAAABoAAAAAAAAAAAAAAAAATgUAAGNsaXBib2FyZC90aGVtZS90aGVtZTEu eG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAJxmRkG7AAAAJAEAACoAAAAAAAAAAAAAAAAAowwAAGNsaXBib2Fy ZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3aW5nMS54bWwucmVsc1BLBQYAAAAABQAFAGcBAACmDQAAAAA= " filled="f" stroked="f">
Rysunek 2. Pomiar indeksu SPAD w liściach pomidorów podczas próby.
Szczegółowe informacje na temat próby
Próba została przeprowadzona w układzie 2 czynników z dwoma składami nawozu rozpuszczalnego (chelat: wszystkie mikroelementy w postaci chelatowanej w porównaniu do Siarczanu: tylko żelazo w postaci chelatowanej) oraz w dwóch stężeniach żelaza (7 μmol Fe/l (7Fe) w porównaniu z 10 μmol/l żelaza (10Fe)). Wszystkie inne składniki odżywcze były dostarczane na polecenie doradcy (tabela 1). Poziom pH w nawozie rozpuszczalnym mierzony w czasie wahał się od 4,8 do 5,1 podczas nawadniania i od 5,8 do 6,2 podczas odpływu. Nawozy były stosowane w dwóch oddzielnych systemach wodnych w odniesieniu do czynników chelat i siarczan i w oddzielnych rynnach w odniesieniu do czynników 7Fe i 10Fe. Wyniki nawożenia przeanalizowano na łącznej liczbie 64 pędów podzielonych na cztery poletka produkcyjne.
Produkcję chlorofilu w liściach monitorowano w najmłodszych w pełni rozwiniętych liściach, w trakcie cotygodniowych pomiarów wskaźnika SPAD zgodnie ze standardowym protokołem. Pomiary SPAD są często stosowane do szybkiego, niedestrukcyjnego oszacowania stężenia chlorofilu w liściach na podstawie pochłaniania światła w postaci konkretnych długości fal przez powierzchnię liścia (rys. 2). W ujęciu ogólnym różnice w tym parametrze korelowały dobrze z różnicami w stężeniu chlorofilu w liściach indukowanym różnymi dawkami żelaza podawanymi roślinie. Dodatkowo dwa razy w miesiącu analizowano stężenie żelaza w wodzie do nawadniania i w wodzie odpływowej. Ocenie poddano również wpływ na całkowity plon owoców, wagę owoców, suchą zgniliznę wierzchołkową (BER) i stężenie wapnia w owocach.
SHAPE * MERGEFORMAT <v:rect id="Rectangle_x0020_24" o:spid="_x0000_s1028" style='width:14.55pt;height:14.55pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square; mso-left-percent:-10001;mso-top-percent:-10001;mso-position-horizontal:absolute; mso-position-horizontal-relative:char;mso-position-vertical:absolute; mso-position-vertical-relative:line;mso-left-percent:-10001;mso-top-percent:-10001; v-text-anchor:top' o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbKSRvU7DMBSF dyTewfKKEqcMCKEmHfgZgaE8wMW+SSwc27JvS/v23KTJgkoXFsu+P+c7Ol5vDoMTe0zZBl/LVVlJ gV4HY31Xy4/tS3EvRSbwBlzwWMsjZrlprq/W22PELHjb51r2RPFBqax7HCCXIaLnThvSAMTP1KkI +gs6VLdVdad08ISeCho1ZLN+whZ2jsTzgcsnJwldluLxNDiyagkxOquB2Knae/OLUsyEkjenmdzb mG/YhlRnCWPnb8C898bRJGtQvEOiVxjYhtLOxs8AySiT4JuDystlVV4WPeM6tK3VaILeDZxIOSsu ti/jidNGNZ3/J08yC1dNv9v8AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9y ZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCRpr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYx jeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm5 8IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yxNwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwj MfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEA9/E58vACAACiBgAA HwAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWykVdtu2zAMfR+wfxD07trOnMQ26hZt EhcDurVo1g9QbCUWJkuepNw27N9HyXbjpsMe1jwkEkUe8RySyuX1oeZoR5VmUmQ4vAgwoqKQJROb DD9/y70YI22IKAmXgmb4SDW+vvr44ZKkG0WaihUIEIROSYYrY5rU93VR0ZroC9lQAWdrqWpiYKs2 fqnIHpBr7o+CYOLXhAl8dYKaE0PQVrH/gOKy+E7LGRE7ogGSF+nQ0uXIi/cjk1Ts7lSzbB6Vzbz4 untUiJUZBuUEqUEi7HcHnRts/bOozQngsFa19ZfrNTo4lKP9dhj0YFABxjCOpvEYowKOunV7R/Xw l6iiWvwzDpJpL4XFIBHd2DTE7i2zUdRTe6IF9MKGUwS2nmYfoJt7KIJGQs4qcKI3ugF3yBiie5NS cl9RUmprboUBBVsEJ9IJDGRd7b/IEhQlWyNdn/y/WC+kSdoobe6orJFdZFhBkg6c7O61aXPqXZwi MmecO7JcvDIAZmuBOkGoPbMVcw38KwmSRbyIIy8aTRZeFMzn3k0+i7xJHk7H80/z2Wwe/rb3hlFa sbKkwl7TD1MYvenUmhVKark2F4WsfWgXVtB+oGCcwuA0TlpyVlo4m5JWm9WMK7QjPMO5+3TKD9z8 12m4jgUuZ5TCURTcjhIvn8RTL8qjsZdMg9gLwuQ2mQRREs3z15TumaDvp4T2GU7Go7Gr0iDpM26B +7zlRtKaGaoQZ3WG4xcnktpGXIjSldYQxtv1QAqb/kkKKHdfaFjq7gEwh6UbHHO4leXRCraCX2he JaG54FGAx9U8wNeaS+BRcNZgVEn189xm/aDocILRHp7WDOsfW6IoRvyzgHlJwigCOOM20Xg6go0a nqyGJ0QUAJVhg1G7nBnYQci2UWxTwU2hk1PIGxiuNesav83dsuDaLM2RU6eOY0hF+UgUeQJuHOY7 w1R4z8tOb/AAUU4ibDVdNva5aAeqVcnJBo5nr7ML7f5N7F/AcH/1BwAA//8DAFBLAwQUAAYACAAA ACEAkn2H4B0HAABJIAAAGgAAAGNsaXBib2FyZC90aGVtZS90aGVtZTEueG1s7FlLbxs3EL4X6H9Y 7L2xZL1iI3JgyXLcxC9ESoocKYnaZcxdLkjKjm5FcuqlQIG06KEBeuuhKBqgARr00h9jwEGb/ogO uS9SouIHXCAobAHG7uw3w+HM7Mzs8M7dZxH1jjEXhMVtv3qr4ns4HrExiYO2/2iw/dlt3xMSxWNE WYzb/gwL/+7Gp5/cQesjSpIhQ3w8CHGEPRAUi3XU9kMpk/WVFTECMhK3WIJjeDZhPEISbnmwMubo BBaI6MpqpdJciRCJ/Q2QKJWgHoV/sRSKMKK8r8RgL0YRrH4wmZAR1tjxUVUhxEx0KfeOEW37IHPM Tgb4mfQ9ioSEB22/ov/8lY07K2g9Y6JyCa/Bt63/Mr6MYXy0qtfkwbBYtF5v1JubhXwNoHIR12v1 mr1mIU8D0GgEO011sWW2Vrv1DGuA0kuH7K3WVq1q4Q35tQWdNxvqZ+E1KJVfX8Bvb3fBihZeg1J8 YwHf6Kx1tmz5GpTimwv4VmVzq96y5GtQSEl8tICuNJq1br7bAjJhdMcJX2vUt1urmfASBdFQRJda YsJiuSzWIvSU8W0AKCBFksSenCV4gkYQk11EyZATb5cEIQRegmImgFxZrWxXavBf/er6SnsUrWNk cCu9QBOxQFL6eGLESSLb/n2Q6huQs7dvT5+/OX3+++mLF6fPf83W1qIsvh0UBybf+5+++efVl97f v/34/uW36dLzeGHi3/3y1bs//vyQeNhxaYqz716/e/P67Puv//r5pUP6JkdDEz4gERbePj7xHrII NujQHw/55TgGISImx2YcCBQjtYpDfk+GFnp/hihy4DrYtuNjDqnGBbw3fWop3A/5VBKHxAdhZAH3 GKMdxp1WeKDWMsw8mMaBe3E+NXEPETp2rd1FseXl3jSBHEtcIrshttQ8pCiWKMAxlp56xo4wduzu CSGWXffIiDPBJtJ7QrwOIk6TDMjQiqaSaYdE4JeZS0Hwt2Wbvcdeh1HXrrfwsY2EdwNRh/IDTC0z 3kNTiSKXyAGKqGnwXSRDl5L9GR+ZuJ6Q4OkAU+b1xlgIF88Bh/0aTn8Aacbt9j06i2wkl+TIJXMX MWYit9hRN0RR4sL2SRya2M/FEYQo8g6ZdMH3mP2GqHvwA4qXuvsxwZa7z88GjyDDmiqVAaKeTLnD l/cws+K3P6MThF2pZpNHVord5MQZHZ1pYIX2LsYUnaAxxt6jzx0adFhi2bxU+n4IWWUHuwLrPrJj Vd3HWGBPNzeLeXKXCCtk+zhgS/TZm80lnhmKI8SXSd4Hr5s270Gpi1wBcEBHRyZwn0C/B/HiNMqB ABlGcC+Vehgiq4Cpe+GO1xm3/HeRdwzey6eWGhd4L4EHX5oHErvJ80HbDBC1FigDZoCgy3ClW2Cx 3F+yqOKq2aZOvon90pZugO7IanoiEp/bAc31Po3/rveBDuPsh1eOl+16+h23YCtZXbLTWZZMdub6 m2W4+a6my/iYfPxNzRaaxocY6shixrrpaW56Gv9/39Mse59vOpll/cZNJ+NDh3HTyWTDlevpZMrm BfoaNfBIBz167BMtnfpMCKV9OaN4V+jBj4DvmfE2EBWfnm7iYgqYhHCpyhwsYOECjjSPx5n8gsiw H6IEpkNVXwkJRCY6EF7CBAyNNNkpW+HpNNpj43TYWa2qwWZaWQWSJb3SKOgwqJIputkqB3iFeK1t oAetuQKK9zJKGIvZStQcSrRyojKSHuuC0RxK6J1dixZrDi1uK/G5qxa0ANUKr8AHtwef6W2/UQcW YIJ5HDTnY+Wn1NW5d7Uzr9PTy4xpRQA02HkElJ5eU7ou3Z7aXRpqF/C0pYQRbrYS2jK6wRMhfAZn 0amoF1Hjsr5eK11qqadModeD0CrVaN3+kBZX9TXwzecGGpuZgsbeSdtv1hoQMiOUtP0JDI3hMkog doT65kI0gOOWkeTpC3+VzJJwIbeQCFOD66STZoOISMw9SqK2r7ZfuIHGOodo3aqrkBA+WuXWIK18 bMqB020n48kEj6TpdoOiLJ3eQoZPc4XzqWa/Olhxsim4ux+OT7whnfKHCEKs0aoqA46JgLODamrN MYHDsCKRlfE3V5iytGueRukYSumIJiHKKoqZzFO4TuWFOvqusIFxl+0ZDGqYJCuEw0AVWNOoVjUt qkaqw9Kqez6TspyRNMuaaWUVVTXdWcxaIS8Dc7a8WpE3tMpNDDnNrPBp6p5PuWt5rpvrE4oqAQYv 7OeouhcoCIZq5WKWakrjxTSscnZGtWtHvsFzVLtIkTCyfjMXO2e3okY4lwPilSo/8M1HLZAmeV+p Le062N5DiTcMqm0fDpdhOPgMruB42gfaqqKtKhpcwZkzlIv0oLjtZxc5BZ6nlAJTyym1HFPPKfWc 0sgpjZzSzClN39MnqnCKrw5TfS8/MIUalh2wZr2Fffq/8S8AAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAAIQCc ZkZBuwAAACQBAAAqAAAAY2xpcGJvYXJkL2RyYXdpbmdzL19yZWxzL2RyYXdpbmcxLnhtbC5yZWxz hI/NCsIwEITvgu8Q9m7SehCRJr2I0KvUBwjJNi02PyRR7Nsb6EVB8LIws+w3s037sjN5YkyTdxxq WgFBp7yenOFw6y+7I5CUpdNy9g45LJigFdtNc8VZ5nKUxikkUigucRhzDifGkhrRykR9QFc2g49W 5iKjYUGquzTI9lV1YPGTAeKLSTrNIXa6BtIvoST/Z/thmBSevXpYdPlHBMulFxagjAYzB0pXZ501 LV2BiYZ9/SbeAAAA//8DAFBLAQItABQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAAAAAAAAAAAAA AAAAAABbQ29udGVudF9UeXBlc10ueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAK0wP/HBAAAAMgEAAAsAAAAA AAAAAAAAAAAANgEAAF9yZWxzLy5yZWxzUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAPfxOfLwAgAAogYAAB8AAAAA AAAAAAAAAAAAIAIAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWxQSwECLQAUAAYACAAA ACEAkn2H4B0HAABJIAAAGgAAAAAAAAAAAAAAAABNBQAAY2xpcGJvYXJkL3RoZW1lL3RoZW1lMS54 bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAnGZGQbsAAAAkAQAAKgAAAAAAAAAAAAAAAACiDAAAY2xpcGJvYXJk L2RyYXdpbmdzL19yZWxzL2RyYXdpbmcxLnhtbC5yZWxzUEsFBgAAAAAFAAUAZwEAAKUNAAAAAA== " filled="f" stroked="f">
Rysunek 3. Średni całkowity plon świeżych pomidorów i masa owoców w czasie trwania próby. Litery oznaczają różnice mające znaczenie statystyczne (test Tukey α≤0,05).
Najważniejsze wyniki
Przez cały cykl uprawowy obserwowano chlorozę roślin niepowiązaną z niedoborem żelaza. Jednak indeks SPAD był wyższy w przypadku nawożenia chelatem niż nawożenia siarczanem podczas każdej oceny po przesadzeniu (rys. 1a (7Fe) i 1b (10Fe)). Stężenie żelaza w wodzie do nawadniania i wodach odpływowych było odpowiednio wyższe w przypadku nawożenia chelatem niż w przypadku nawożenia siarczanem (tabela 2). Pokazuje to, że w roślinie może występować niedobór składnika odżywczego ograniczający jego wzrost, nawet pomimo braku objawów niedoboru.
Plon owoców był o 4–6% wyższy w przypadku nawożenia chelatem w porównaniu z nawożeniem siarczanem, a wyższą różnicę osiągnięto przy zastosowaniu dawki 7Fe. Różnica wynikała główne z większej średniej masy owoców po nawożeniu chelatem (rys. 3). Podczas doświadczenia dokładnie kontrolowano poziom pH nawozu rozpuszczalnego, a jego maksymalna wartość wyniosła 6,2 w wodzie odpływowej. W systemach upraw, w których jakość wody, jednostki fertygacji lub reakcje fizjologiczne roślin w bryle korzeniowej mogą prowadzić do większego skokowego wzrostu pH w bryle korzeniowej, utrata żelaza i powiązana utrata plonu mogą być jeszcze większe.
Występowanie BER (%) było niższe od 1% w całej w całej próbie, jednak, co ciekawe, nawożenie chelatem doprowadziło do statystycznie niższego występowania BER w porównaniu z nawożeniem siarczanem w niedostatecznej dawce 7Fe, co przełożyło się na nieco niższe stężenie Ca w suchej masie (4) owoców (rys. 4). Mniejsza aktywność fotosyntezy w roślinach przy nawożeniu w dawce 7Fe i odpowiednio niższa transpiracja mogą prowadzić do niższej translokacji wapnia do owoców, co potwierdza obserwacja.
SHAPE * MERGEFORMAT <v:rect id="Rectangle_x0020_22" o:spid="_x0000_s1027" style='width:14.55pt;height:14.55pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square; mso-left-percent:-10001;mso-top-percent:-10001;mso-position-horizontal:absolute; mso-position-horizontal-relative:char;mso-position-vertical:absolute; mso-position-vertical-relative:line;mso-left-percent:-10001;mso-top-percent:-10001; v-text-anchor:top' o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbKSRvU7DMBSF dyTewfKKEqcMCKEmHfgZgaE8wMW+SSwc27JvS/v23KTJgkoXFsu+P+c7Ol5vDoMTe0zZBl/LVVlJ gV4HY31Xy4/tS3EvRSbwBlzwWMsjZrlprq/W22PELHjb51r2RPFBqax7HCCXIaLnThvSAMTP1KkI +gs6VLdVdad08ISeCho1ZLN+whZ2jsTzgcsnJwldluLxNDiyagkxOquB2Knae/OLUsyEkjenmdzb mG/YhlRnCWPnb8C898bRJGtQvEOiVxjYhtLOxs8AySiT4JuDystlVV4WPeM6tK3VaILeDZxIOSsu ti/jidNGNZ3/J08yC1dNv9v8AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9y ZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCRpr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYx jeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm5 8IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yxNwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwj MfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAShDJe/ACAACiBgAA HwAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWykVdtu2zAMfR+wfxD07voyJ7GNukWb xMWAbi2a9QMUW4mFyZInKbcN+/dRst2k6bCHNQ+JRJFHPIekcnm9bzjaUqWZFDkOLwKMqChlxcQ6 x8/fCi/BSBsiKsKloDk+UI2vrz5+uCTZWpG2ZiUCBKEzkuPamDbzfV3WtCH6QrZUwNlKqoYY2Kq1 XymyA+SG+1EQjP2GMIGvjlAzYgjaKPYfUFyW32k1JWJLNEDyMju19Dny8v3IJBPbO9Uu2kdlMy+/ bh8VYlWOQTlBGpAI+/1B7wZb/yxqfQTYr1Rj/eVqhfYO5WC/HQbdG1SCMUziSTLCqISjft3dUT/8 Jaqs5/+Mg2S6S2FxkohubRpi+5ZZFA3UnmgJvbDmFIFtoDkE6PYeiqCRkNManOiNbsEdMobowaSU 3NWUVNqaO2FAwQ7BiXQEA1mXuy+yAkXJxkjXJ/8v1gtpkrVKmzsqG2QXOVaQpAMn23ttupwGF6eI LBjnjiwXrwyA2VmgThBqz2zFXAP/SoN0nsyT2Iuj8dyLg9nMuymmsTcuwslo9mk2nc7C3/beMM5q VlVU2GuGYQrjN53asFJJLVfmopSND+3CSjoMFIxTGBzHSUvOKgtnU9JqvZxyhbaE57hwn175Ezf/ dRquY4HLGaUwioPbKPWKcTLx4iIeeekkSLwgTG/TcRCn8ax4TemeCfp+SmiX43QUjVyVTpI+4xa4 z1tuJGuYoQpx1uQ4eXEimW3EuahcaQ1hvFufSGHTP0oB5R4KDUvdPwBmv3CDY/a3sjpYwZbwC82r JDQXPArwuJoH+FpxCTxKzlqMaql+ntusHxQdTjDawdOaY/1jQxTFiH8WMC9pGMcAZ9wmHk0i2KjT k+XpCRElQOXYYNQtpwZ2ELJpFVvXcFPo5BTyBoZrxfrG73K3LLg2C3Pg1KnjGFJRPRJFnoAbh/nO MRXe86LXGzxAlKMIG00XrX0uuoHqVHKygePZ6+xC+38T+xdwur/6AwAA//8DAFBLAwQUAAYACAAA ACEAkn2H4B0HAABJIAAAGgAAAGNsaXBib2FyZC90aGVtZS90aGVtZTEueG1s7FlLbxs3EL4X6H9Y 7L2xZL1iI3JgyXLcxC9ESoocKYnaZcxdLkjKjm5FcuqlQIG06KEBeuuhKBqgARr00h9jwEGb/ogO uS9SouIHXCAobAHG7uw3w+HM7Mzs8M7dZxH1jjEXhMVtv3qr4ns4HrExiYO2/2iw/dlt3xMSxWNE WYzb/gwL/+7Gp5/cQesjSpIhQ3w8CHGEPRAUi3XU9kMpk/WVFTECMhK3WIJjeDZhPEISbnmwMubo BBaI6MpqpdJciRCJ/Q2QKJWgHoV/sRSKMKK8r8RgL0YRrH4wmZAR1tjxUVUhxEx0KfeOEW37IHPM Tgb4mfQ9ioSEB22/ov/8lY07K2g9Y6JyCa/Bt63/Mr6MYXy0qtfkwbBYtF5v1JubhXwNoHIR12v1 mr1mIU8D0GgEO011sWW2Vrv1DGuA0kuH7K3WVq1q4Q35tQWdNxvqZ+E1KJVfX8Bvb3fBihZeg1J8 YwHf6Kx1tmz5GpTimwv4VmVzq96y5GtQSEl8tICuNJq1br7bAjJhdMcJX2vUt1urmfASBdFQRJda YsJiuSzWIvSU8W0AKCBFksSenCV4gkYQk11EyZATb5cEIQRegmImgFxZrWxXavBf/er6SnsUrWNk cCu9QBOxQFL6eGLESSLb/n2Q6huQs7dvT5+/OX3+++mLF6fPf83W1qIsvh0UBybf+5+++efVl97f v/34/uW36dLzeGHi3/3y1bs//vyQeNhxaYqz716/e/P67Puv//r5pUP6JkdDEz4gERbePj7xHrII NujQHw/55TgGISImx2YcCBQjtYpDfk+GFnp/hihy4DrYtuNjDqnGBbw3fWop3A/5VBKHxAdhZAH3 GKMdxp1WeKDWMsw8mMaBe3E+NXEPETp2rd1FseXl3jSBHEtcIrshttQ8pCiWKMAxlp56xo4wduzu CSGWXffIiDPBJtJ7QrwOIk6TDMjQiqaSaYdE4JeZS0Hwt2Wbvcdeh1HXrrfwsY2EdwNRh/IDTC0z 3kNTiSKXyAGKqGnwXSRDl5L9GR+ZuJ6Q4OkAU+b1xlgIF88Bh/0aTn8Aacbt9j06i2wkl+TIJXMX MWYit9hRN0RR4sL2SRya2M/FEYQo8g6ZdMH3mP2GqHvwA4qXuvsxwZa7z88GjyDDmiqVAaKeTLnD l/cws+K3P6MThF2pZpNHVord5MQZHZ1pYIX2LsYUnaAxxt6jzx0adFhi2bxU+n4IWWUHuwLrPrJj Vd3HWGBPNzeLeXKXCCtk+zhgS/TZm80lnhmKI8SXSd4Hr5s270Gpi1wBcEBHRyZwn0C/B/HiNMqB ABlGcC+Vehgiq4Cpe+GO1xm3/HeRdwzey6eWGhd4L4EHX5oHErvJ80HbDBC1FigDZoCgy3ClW2Cx 3F+yqOKq2aZOvon90pZugO7IanoiEp/bAc31Po3/rveBDuPsh1eOl+16+h23YCtZXbLTWZZMdub6 m2W4+a6my/iYfPxNzRaaxocY6shixrrpaW56Gv9/39Mse59vOpll/cZNJ+NDh3HTyWTDlevpZMrm BfoaNfBIBz167BMtnfpMCKV9OaN4V+jBj4DvmfE2EBWfnm7iYgqYhHCpyhwsYOECjjSPx5n8gsiw H6IEpkNVXwkJRCY6EF7CBAyNNNkpW+HpNNpj43TYWa2qwWZaWQWSJb3SKOgwqJIputkqB3iFeK1t oAetuQKK9zJKGIvZStQcSrRyojKSHuuC0RxK6J1dixZrDi1uK/G5qxa0ANUKr8AHtwef6W2/UQcW YIJ5HDTnY+Wn1NW5d7Uzr9PTy4xpRQA02HkElJ5eU7ou3Z7aXRpqF/C0pYQRbrYS2jK6wRMhfAZn 0amoF1Hjsr5eK11qqadModeD0CrVaN3+kBZX9TXwzecGGpuZgsbeSdtv1hoQMiOUtP0JDI3hMkog doT65kI0gOOWkeTpC3+VzJJwIbeQCFOD66STZoOISMw9SqK2r7ZfuIHGOodo3aqrkBA+WuXWIK18 bMqB020n48kEj6TpdoOiLJ3eQoZPc4XzqWa/Olhxsim4ux+OT7whnfKHCEKs0aoqA46JgLODamrN MYHDsCKRlfE3V5iytGueRukYSumIJiHKKoqZzFO4TuWFOvqusIFxl+0ZDGqYJCuEw0AVWNOoVjUt qkaqw9Kqez6TspyRNMuaaWUVVTXdWcxaIS8Dc7a8WpE3tMpNDDnNrPBp6p5PuWt5rpvrE4oqAQYv 7OeouhcoCIZq5WKWakrjxTSscnZGtWtHvsFzVLtIkTCyfjMXO2e3okY4lwPilSo/8M1HLZAmeV+p Le062N5DiTcMqm0fDpdhOPgMruB42gfaqqKtKhpcwZkzlIv0oLjtZxc5BZ6nlAJTyym1HFPPKfWc 0sgpjZzSzClN39MnqnCKrw5TfS8/MIUalh2wZr2Fffq/8S8AAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAAIQCc ZkZBuwAAACQBAAAqAAAAY2xpcGJvYXJkL2RyYXdpbmdzL19yZWxzL2RyYXdpbmcxLnhtbC5yZWxz hI/NCsIwEITvgu8Q9m7SehCRJr2I0KvUBwjJNi02PyRR7Nsb6EVB8LIws+w3s037sjN5YkyTdxxq WgFBp7yenOFw6y+7I5CUpdNy9g45LJigFdtNc8VZ5nKUxikkUigucRhzDifGkhrRykR9QFc2g49W 5iKjYUGquzTI9lV1YPGTAeKLSTrNIXa6BtIvoST/Z/thmBSevXpYdPlHBMulFxagjAYzB0pXZ501 LV2BiYZ9/SbeAAAA//8DAFBLAQItABQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAAAAAAAAAAAAA AAAAAABbQ29udGVudF9UeXBlc10ueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAK0wP/HBAAAAMgEAAAsAAAAA AAAAAAAAAAAANgEAAF9yZWxzLy5yZWxzUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAEoQyXvwAgAAogYAAB8AAAAA AAAAAAAAAAAAIAIAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWxQSwECLQAUAAYACAAA ACEAkn2H4B0HAABJIAAAGgAAAAAAAAAAAAAAAABNBQAAY2xpcGJvYXJkL3RoZW1lL3RoZW1lMS54 bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAnGZGQbsAAAAkAQAAKgAAAAAAAAAAAAAAAACiDAAAY2xpcGJvYXJk L2RyYXdpbmdzL19yZWxzL2RyYXdpbmcxLnhtbC5yZWxzUEsFBgAAAAAFAAUAZwEAAKUNAAAAAA== " filled="f" stroked="f">
Ilustracja 4. Średnie występowanie suchej zgnilizny wierzchołkowej (% BER) w okresie zbiorów (Litery oznaczają różnice mające znaczenie statystyczne (test Tukey α≤0,05) i analizy stężenia wapnia w suchej masie owoców (ppm wapnia) przy dawce 7 μmol Fe-DTPA z dodatkiem miedzi, manganu i cynku albo w postaci siarczanów, albo w postaci chelatu EDTA.
Tabela 1. Stosowane poziomy makro- i mikroelementów w czasie. Poziomy składników odżywczych są wyrażone w mmol/l z wyjątkiem żelaza, manganu, cynku, boru, miedzi i molibdenu, które są wyrażone w μmol/l. Po 7 czerwca poziomy pozostawały niezmienione do końca czasu trwania próby. *Skorygowano w wyniku niedoboru Mg od początku lipca. Agregar al título de la tabla lo siguiente: Liczby w tabeli zostały zaokrąglone, proszę sprawdzić oryginalną publikację w celu uzyskania danych z dokładnością do dwóch liczb po przecinku.
SHAPE * MERGEFORMAT
Tabela 2. Średnie stężenie żelaza (µmol/l) w roztworze podawanym kroplowo i na podłożu z wełny mineralnej (woda odpływowa).
