Optymalna podaż składników mineralnych na odpowiednim etapie uprawy może skutecznie złagodzić szkodliwe skutki zasolenia i pomóc w utrzymaniu produktywności w warunkach stresu wywołanego nadmiarem soli. Próba na pszenicy hodowanej w doniczkach została przeprowadzona w Azerbejdżanie Wschodnim w Iranie w celu sprawdzenia interaktywnego wpływu azotanu potasu w postaci oprysku dolistnego i krzemu (w postaci K2SiO3) w nawozie rozpuszczalnym na zmniejszenie uszkodzeń wywołanych NaCI. Po laboratoryjnych badaniach przesiewowych trzech zimowych odmian pszenicy do prób szklarniowych wybrano odmianę najbardziej odporną na zasolenie (Pishgam). Rośliny umieszczone po 5 w doniczce (25 cm Æ) hodowano na podłożu hydroponicznym perlit:wermikulit 1:1. Podlewano je codziennie 1 l nawozu rozpuszczalnego Hoaglanda (pH 5,6), a na etapie 3. liścia do nawozu rozpuszczalnego dodano trzy dawki NaCl (20, 60 i 100 mmol NaCl L-1) i krzemu (0, 2 i 4 mmol K2SiO3 L-1). Oprysk dolistny azotanem potasu w czterech stężeniach (0, 0,5, 1 i 2 g/l) zastosowano dwukrotnie, na etapie strzelania w źdźbło i kłoszenia. Opryski przeprowadzono w układzie losowych bloków kompletnych 4×3×3 z trzema powtórzeniami w układzie czynnikowym.
Na zawartość Na, K i Si w całej roślinie w momencie zbiorów i ilość proliny i chlorofilu w liściu flagowym, a także względną zawartość wody i promieniowanie fotosyntetyczne czynne w liściu flagowym w momencie wykształcania nasion wpływ miały trzy czynniki: zasolenie, azotan potasu i krzem. Stwierdzono, że stres wywołany NaCl znacznie zwiększa nagromadzenie proliny i zawartość sodu w tkankach rośliny, natomiast zmniejsza nagromadzenie potasu w roślinach. Jednak egzogenne zastosowanie krzemu i azotanu potasu zmniejszało pobór sodu, zwiększało zawartość potasu, a tym samym korzystnie wpływało na masę rośliny, masę 100 nasion, plon nasion, długość kłosa i wskaźnik fotosyntezy.
Stwierdzono wyraźnie pozytywną korelację między zawartością K w roślinie a parametrami plonów, a także wyraźnie negatywną korelację między tymi parametrami a zawartością sodu (tabela 1). Wystąpiła wyraźna korelacja między względną zawartością wody w liściu flagowym, promieniowaniem fotosyntetycznym czynnym i zawartością chlorofilu a długością kłosa, przy czym długość kłosa stanowiła ważny czynnik determinujący plon ziaren.
Głównym czynnikiem mającym pozytywny wpływ na długość kłosa było dawkowanie azotanu potasu w formie oprysku dolistnego. Nie stwierdzono interakcji między dawką KNO3 a zasoleniem (rysunek 1). Zasolenie skutkowało zmniejszeniem długości kłosa, zaobserwowano też wpływ krzemu i zasolenia na ten parametr. Większy plon nasion uzyskiwano przy dawce 4 mmol/l-1 krzemu i 2 g/l-1 azotanu potasu. Stres wywołany nadmiarem soli powodował zmniejszenie plonu nasion bez względu na dawkę krzemu w nawozie rozpuszczalnym, jednak stosowanie krzemu wpływało korzystnie na produkcję nasion na każdym etapie NaCI.
Autorzy wysuwają wniosek, że używanie odmiany odpornej na sól (Pishgam) w połączeniu z dwoma opryskami dolistnymi azotanem potasu (2 g/l-1) na etapie strzelania w źdźbło i kłoszenia oraz dodanie krzemu (4 mmol/l-1) do procesu nawożenia mogą dawać obiecujące wyniki, jeżeli chodzi o uzyskanie większego plonu ziarna na glebach zasolonych.
SHAPE * MERGEFORMAT <v:rect id="Rectangle_x0020_34" o:spid="_x0000_s1026"
style='width:14.65pt;height:14.65pt;visibility:visible;mso-wrap-style:square;
mso-left-percent:-10001;mso-top-percent:-10001;mso-position-horizontal:absolute;
mso-position-horizontal-relative:char;mso-position-vertical:absolute;
mso-position-vertical-relative:line;mso-left-percent:-10001;mso-top-percent:-10001;
v-text-anchor:top' o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbKSRvU7DMBSF
dyTewfKKEqcMCKEmHfgZgaE8wMW+SSwc27JvS/v23KTJgkoXFsu+P+c7Ol5vDoMTe0zZBl/LVVlJ
gV4HY31Xy4/tS3EvRSbwBlzwWMsjZrlprq/W22PELHjb51r2RPFBqax7HCCXIaLnThvSAMTP1KkI
+gs6VLdVdad08ISeCho1ZLN+whZ2jsTzgcsnJwldluLxNDiyagkxOquB2Knae/OLUsyEkjenmdzb
mG/YhlRnCWPnb8C898bRJGtQvEOiVxjYhtLOxs8AySiT4JuDystlVV4WPeM6tK3VaILeDZxIOSsu
ti/jidNGNZ3/J08yC1dNv9v8AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9y
ZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCRpr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYx
jeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm5
8IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yxNwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwj
MfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAnGs+tN8CAAB6BgAA
HwAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWykVV1vmzAUfZ+0/2D5nQIpSQCVVm0S
pkndVjXrD3DACdaMzWzna9P++64NNDSd9tDmIfHHvcfnHN/rXN0cao52VGkmRYbDiwAjKgpZMrHJ
8NP33Isx0oaIknApaIaPVOOb648frki6UaSpWIEAQeiUZLgypkl9XxcVrYm+kA0VsLeWqiYGpmrj
l4rsAbnm/igIJn5NmMDXJ6g5MQRtFXsDFJfFD1rOiNgRDZC8SIcrHUdevB+ZpGL3STXL5kFZ5sXX
3YNCrMwwOCdIDRZhv9vowmDqn2VtTgCHtaptvFyv0cGhHO23w6AHgwpYDONJMB5jVMBWN27PqL79
I6uoFv/NAzLtoTAYENGNpSF2r5VdRr20R1pALWw4RbDWy+wTdHMPl6CRkLMKguitbiAcGEN2v6SU
3FeUlNout8aAgy2CM+kEBrau9l9kCY6SrZGuTt5u1rNokjZKm09U1sgOMqyApAMnu3ttWk59iHNE
5oxzJ5aLFwuA2a7APUGq3bM35gr4dxIki3gRR140miy8KJjPvdt8FnmTPJyO55fz2Wwe/rHnhlFa
sbKkwh7TN1MYvarUmhVKark2F4WsfSgXVtC+oaCdwuDUTlpyVlo4S0mrzWrGFdoRnuHcfTrnB2H+
SxquYkHLmaRwFAV3o8TLJ/HUi/Jo7CXTIPaCMLlLJkGURPP8paR7Juj7JaF9hpPxaOxuaUD6TFvg
Pq+1kbRmhirEWZ3h+DmIpLYQF6J0V2sI4+14YIWlf7ICrru/aBjq7gEwh6VrHHO4k+XRGraCXyhe
JaG44FGAxxUGlVS/MNrDk5lh/XNLFMWIfxbQB0kYRRBm3CQaT0cwUcOd1XCHiAKgMmwwaoczAzNI
2TaKbSo4KXQ2CXkLTbNmXUG3nCw7rs3SHDl1qh1zKsoHosgjcObQtxmmwntadj5CBIg9idtqumzs
M9A2Sqve2QGBZ6+uS+3+JezTPpxf/wUAAP//AwBQSwMEFAAGAAgAAAAhAJJ9h+AdBwAASSAAABoA
AABjbGlwYm9hcmQvdGhlbWUvdGhlbWUxLnhtbOxZS28bNxC+F+h/WOy9sWS9YiNyYMly3MQvREqK
HCmJ2mXMXS5Iyo5uRXLqpUCBtOihAXrroSgaoAEa9NIfY8BBm/6IDrkvUqLiB1wgKGwBxu7sN8Ph
zOzM7PDO3WcR9Y4xF4TFbb96q+J7OB6xMYmDtv9osP3Zbd8TEsVjRFmM2/4MC//uxqef3EHrI0qS
IUN8PAhxhD0QFIt11PZDKZP1lRUxAjISt1iCY3g2YTxCEm55sDLm6AQWiOjKaqXSXIkQif0NkCiV
oB6Ff7EUijCivK/EYC9GEax+MJmQEdbY8VFVIcRMdCn3jhFt+yBzzE4G+Jn0PYqEhAdtv6L//JWN
OytoPWOicgmvwbet/zK+jGF8tKrX5MGwWLReb9Sbm4V8DaByEddr9Zq9ZiFPA9BoBDtNdbFltla7
9QxrgNJLh+yt1latauEN+bUFnTcb6mfhNSiVX1/Ab293wYoWXoNSfGMB3+isdbZs+RqU4psL+FZl
c6vesuRrUEhJfLSArjSatW6+2wIyYXTHCV9r1Ldbq5nwEgXRUESXWmLCYrks1iL0lPFtACggRZLE
npwleIJGEJNdRMmQE2+XBCEEXoJiJoBcWa1sV2rwX/3q+kp7FK1jZHArvUATsUBS+nhixEki2/59
kOobkLO3b0+fvzl9/vvpixenz3/N1taiLL4dFAcm3/ufvvnn1Zfe37/9+P7lt+nS83hh4t/98tW7
P/78kHjYcWmKs+9ev3vz+uz7r//6+aVD+iZHQxM+IBEW3j4+8R6yCDbo0B8P+eU4BiEiJsdmHAgU
I7WKQ35PhhZ6f4YocuA62LbjYw6pxgW8N31qKdwP+VQSh8QHYWQB9xijHcadVnig1jLMPJjGgXtx
PjVxDxE6dq3dRbHl5d40gRxLXCK7IbbUPKQolijAMZaeesaOMHbs7gkhll33yIgzwSbSe0K8DiJO
kwzI0IqmkmmHROCXmUtB8Ldlm73HXodR16638LGNhHcDUYfyA0wtM95DU4kil8gBiqhp8F0kQ5eS
/RkfmbiekODpAFPm9cZYCBfPAYf9Gk5/AGnG7fY9OotsJJfkyCVzFzFmIrfYUTdEUeLC9kkcmtjP
xRGEKPIOmXTB95j9hqh78AOKl7r7McGWu8/PBo8gw5oqlQGinky5w5f3MLPitz+jE4RdqWaTR1aK
3eTEGR2daWCF9i7GFJ2gMcbeo88dGnRYYtm8VPp+CFllB7sC6z6yY1Xdx1hgTzc3i3lylwgrZPs4
YEv02ZvNJZ4ZiiPEl0neB6+bNu9BqYtcAXBAR0cmcJ9Avwfx4jTKgQAZRnAvlXoYIquAqXvhjtcZ
t/x3kXcM3sunlhoXeC+BB1+aBxK7yfNB2wwQtRYoA2aAoMtwpVtgsdxfsqjiqtmmTr6J/dKWboDu
yGp6IhKf2wHN9T6N/673gQ7j7IdXjpftevodt2ArWV2y01mWTHbm+ptluPmupsv4mHz8Tc0WmsaH
GOrIYsa66Wluehr/f9/TLHufbzqZZf3GTSfjQ4dx08lkw5Xr6WTK5gX6GjXwSAc9euwTLZ36TAil
fTmjeFfowY+A75nxNhAVn55u4mIKmIRwqcocLGDhAo40j8eZ/ILIsB+iBKZDVV8JCUQmOhBewgQM
jTTZKVvh6TTaY+N02FmtqsFmWlkFkiW90ijoMKiSKbrZKgd4hXitbaAHrbkCivcyShiL2UrUHEq0
cqIykh7rgtEcSuidXYsWaw4tbivxuasWtADVCq/AB7cHn+ltv1EHFmCCeRw052Plp9TVuXe1M6/T
08uMaUUANNh5BJSeXlO6Lt2e2l0aahfwtKWEEW62EtoyusETIXwGZ9GpqBdR47K+XitdaqmnTKHX
g9Aq1Wjd/pAWV/U18M3nBhqbmYLG3knbb9YaEDIjlLT9CQyN4TJKIHaE+uZCNIDjlpHk6Qt/lcyS
cCG3kAhTg+ukk2aDiEjMPUqitq+2X7iBxjqHaN2qq5AQPlrl1iCtfGzKgdNtJ+PJBI+k6XaDoiyd
3kKGT3OF86lmvzpYcbIpuLsfjk+8IZ3yhwhCrNGqKgOOiYCzg2pqzTGBw7AikZXxN1eYsrRrnkbp
GErpiCYhyiqKmcxTuE7lhTr6rrCBcZftGQxqmCQrhMNAFVjTqFY1LapGqsPSqns+k7KckTTLmmll
FVU13VnMWiEvA3O2vFqRN7TKTQw5zazwaeqeT7lrea6b6xOKKgEGL+znqLoXKAiGauVilmpK48U0
rHJ2RrVrR77Bc1S7SJEwsn4zFztnt6JGOJcD4pUqP/DNRy2QJnlfqS3tOtjeQ4k3DKptHw6XYTj4
DK7geNoH2qqirSoaXMGZM5SL9KC47WcXOQWep5QCU8sptRxTzyn1nNLIKY2c0swpTd/TJ6pwiq8O
U30vPzCFGpYdsGa9hX36v/EvAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAnGZGQbsAAAAkAQAAKgAAAGNs
aXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3aW5nMS54bWwucmVsc4SPzQrCMBCE74LvEPZu0noQ
kSa9iNCr1AcIyTYtNj8kUezbG+hFQfCyMLPsN7NN+7IzeWJMk3ccaloBQae8npzhcOsvuyOQlKXT
cvYOOSyYoBXbTXPFWeZylMYpJFIoLnEYcw4nxpIa0cpEfUBXNoOPVuYio2FBqrs0yPZVdWDxkwHi
i0k6zSF2ugbSL6Ek/2f7YZgUnr16WHT5RwTLpRcWoIwGMwdKV2edNS1dgYmGff0m3gAAAP//AwBQ
SwECLQAUAAYACAAAACEAu+VIlAUBAAAeAgAAEwAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAW0NvbnRlbnRfVHlw
ZXNdLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQCtMD/xwQAAADIBAAALAAAAAAAAAAAAAAAAADYBAABfcmVs
cy8ucmVsc1BLAQItABQABgAIAAAAIQCcaz603wIAAHoGAAAfAAAAAAAAAAAAAAAAACACAABjbGlw
Ym9hcmQvZHJhd2luZ3MvZHJhd2luZzEueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAJJ9h+AdBwAASSAAABoA
AAAAAAAAAAAAAAAAPAUAAGNsaXBib2FyZC90aGVtZS90aGVtZTEueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAh
AJxmRkG7AAAAJAEAACoAAAAAAAAAAAAAAAAAkQwAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9k
cmF3aW5nMS54bWwucmVsc1BLBQYAAAAABQAFAGcBAACUDQAAAAA=
" filled="f" stroked="f">
Rysunek 1. Główny wpływ stosowania dolistnego azotanu potasu na długość kłosa, uśredniony we wszystkich warunkach zasolenia i dawkach krzemu. Kolumny oznaczone tą samą literą nie różnią się znacząco (test Duncana – 5%)
Tabela 1. Współczynniki korelacji między różnymi opryskami pszenicy w zależności od zasolenia, podaży krzemu i azotanu potasu (ns = brak statystycznie istotnej korelacji).
